در پست های قبل از انواع قهوهها و مسیری که دانههای قهوه طی میکنند تا به دست مصرف کننده برسند صحبت کردیم و در این مطلب به چگونگی بررسی کیفیت دانههای سبز و رده بندی کیفی آنها پرداخته و چگونگی سفرشان از مزرعه تا کارخانه رست قهوه را بررسی خواهیم کرد.
هر کدام از گونهها و زیر گونههای قهوه ویژگی های طعمی منحصر به خودشان را دارند و همینطور نیازمند مراقبت و رسیدگی به طریق خودشان اند. نمیتوان مقیاسی برای خوبی یا بدی آن ها تعریف کرد، چرا که هرچه هست، فقط تفاوت است.
میوهها بعد از چیده شدن از روی شاخه درخت و شناور شدن در حوضچههای آب به دو دسته سبکترها و سنگینترها تقسیم میشوند. اگر هنگام برداشت میوههای نرسیده همراه بقیه چیده شده باشند هم باید قبل از شروع فراوری از یکدیگر جدایشان کرد.
بعد از فراوری نوبت بررسی چگونگی و کیفیت طعم قهوه است. در این مرحله حضور دانههای نارس، شکسته، حشره خورده و… در میان بقیه دانههای سبز میتواند طعم قهوه را دستخوش تغییر کند. متخصصان در زمینه چشایی قهوه این تغییرات را با ریزبینی زیاد تشخیص داده و امتیاز نهایی قهوه را مشخص میکنند.
دانه های سبز بر این اساس به دو دسته کلی دانههای تجاری و دانه های تخصصی تقسیم میشوند. دانههای تجاری ۹۵% حجم تولیدات جهانی را تشکیل میدهند و دانه های تخصصی و زیر شاخه هایش ۵% باقیمانده این بازار را به خود اختصاص دادهاند. تفاوت طعمی دانههای تجاری و تخصصی و چگونگی دستیابی به رده تخصصی خود داستانی طولانی است که در آینده به آن خواهیم پرداخت.
صادرات قهوه از این جا شروع میشود. سفر دانههای قهوه از زادگاهشان برای رسیدن به مرحله برشتهکاری و عصاره گیری مقدمات زیادی دارد. یکی از این مقدمات مرحله بسته بندی دانه سبز قهوه است.
از روشهای مرسوم و قدیمی بسته بندی دانه سبز قهوه استفاده از گونیهای کنفی است. این گونیها به طور معمول ۶۰ کیلویی اند. گونیهای کنفی از دانههای قهوه در مقابل رطوبت یا تغییرات آب هوا در مراحل جا به جایی محافظت نمیکنند. به این دلیل برای بسته بندی دانههایی که کیفیت بیشتری دارند به غیر از گونی کنفی از پوششی معروف به گرین پرو استفاده میشود. گرین پرو کیسه چند لایه پلاستیکی است که به منظور بسته بندی موادغذایی تولید شده است.
روش دیگر، بسته بندی دانه سبز قهوه به صورت وکیوم است. در این روش دانههای سبز قهوه را در بسته بندیهای ۷.۵ کیلویی، ۱۵ کیلویی یا ۲۱ کیلویی (که مرسوم ترین آن ها بسته بندی ۷.۵ کیلویی است) به صورت وکیوم شده داخل جعبههای مقوایی قرار میدهند. این نوع بسته بندی مطمعن ترین روش برای نگهداری از دانه قهوه در هنگام تجارت است و از آن برای بسته بندی دانههای قهوه تخصصی استفاده میشود.
با اینکه تجارت قهوه برای بازار های سرمایه گزاری تجارت پر سودی است، مزرعه داران و کارگران با کمترین درآمد و میزان سود مشغول به این فعالیت ارزشمند هستند. و در نهایت زحمت و تلاش کسی که سخت تر کار میکند، در برابر ثروت سرمایه داران کمتر دیده شده و سود واقعی از آن کسی که زحمت واقعی را کشیده نخواهد شد. متاسفانه این رویکرد در زمینه تجارت قهوه بسیار پر رنگ است.
عمده تجارت و قیمتگزاری قهوه در دست سازمان های بورس جهانی است. در این روش خرید و فروش شفافیت زیادی وجود ندارد و میزان سود نهایی کشاورز از قهوه مشخص نیست.
روش دیگر، خرید مستقیم از مزرعه دار یا کمپانیهای کوچکتر است. در این روش مهم ترین اصل وجود شفافیت در همه زمینه هاست. اطلاعات محصول مثل ارتفاع مزرعه و زمان برداشت و نحوه فراوری به صورت واضح تر مطرح میشود. علاوه بر این میتوان جویای این شد که به هر کدام از حلقه های زنجیر تولید قهوه چه میزانی از سود تعلق میگیرد.
همه این ها بر ارزشمندی معنوی و نهایی قهوه صحه میگزارند. شاید بهترین راه برای حمایت از چرخه تولید، تلاش برای به فعلیت رساندن ویژگی های ذاتی این دانه باشد تا لبخند و حس خوب حاصل از نوشیدنش در چرخه انرژی کائنات، به مبدا بازگردد.